น้ำพริกมะแขว่นงาขี้ม่อน

เมนูแรกสำหรับเครื่องเทศทางภาคเหนือที่เป็นวัตถุดิบสำคัญอย่าง มะแขว่น ที่มีรสเผ็ดซ่าและกลิ่นหอมที่เป็นเอกลักษณ์จากชุมชนปางมะกล้วย ได้แก่ น้ำพริกมะแขว่นงาขี้ม่อน

ส่วนประกอบ    

ประกอบไปด้วย มะแขว่นร่อนเม็ด หอมแดง กระเทียมไทย พริกแห้ง เกลือ งาขี้ม่อน ใบมะกรูด ข่าแดง น้ำตาลทรายแดง และ ถั่วเน่า

สรรพคุณน้ำพริกมะแขว่นงาขี้ม่อนทางการแพทย์แผนไทย 

รสประธาน รสร้อนร้อน ใช้สมุนไพรรสร้อนเป็นยาหลัก ช่วยเพิ่มความร้อนในร่างกาย ในตำรับนี้ไม่มีการคุมฤทธิ์ร้อนไว้ทั้งนี้เพื่อให้เกิดลมกองใหญ่ในลำไส้และผลักดันให้ลมกองใหญ่ดังกล่าวระบายออกจากร่างกายได้ง่ายขึ้น ใช้ในคนไข้ที่ไม่มีการเคลื่อนตัวของลมในลำไส้ได้ อีกทั้งสรรพคุณของเครื่องเทศในตำรับ เช่น หอมแดง กระเทียม มะแขว่น พริก ข่าแดง ใบมะกรูด ยังใช้กับผู้ที่มีอาการท้องอืดท้องเฟ้อได้ดีอีกด้วย ประกอบกับความมันของงาขี้ม่อน ซึ่งเป็นส่วนประกอบในตำรับมีรสมันสามารถใช้ขับลมในเส้น ในกระดูก ในกล้ามเนื้อ ผังผืด ให้ลมเดินในไขข้อได้ดี (กิตติ กิตติจารุวงศ์, 2555)

• มะแขว่นร่อนเม็ด
รสเผ็ดร้อน สรรพคุณ แก้โรคลมจุกเสียด ขับลมจุกเสียด ขับลมให้ผายหรือเรอ บำรุงเตโชธาตุ (ธาตุไฟ) ขับเหงื่อ ช่วยย่อยอาหารแสลงกับโรค ไข้ตัวร้อน เพ้อคลั่ง (มูลนิธิฟื้นฟูส่งเสริมการแพทย์แผนไทยเดิม, 2559)

• หอมแดง 
หัวหอมแดง ขับลมในลำไส้ แก้ปวดท้อง บำรุงธาตุ แก้หวัดคัดจมูก ใช้หัวตำสุมหัวเด็กแก้หวัด ตำผสมพิมเสนและเปราะหอมพอกกระหม่อมเด็กไว้ราว 1 ชม. แก้หวัดคัดจมูกขยี้ดมแก้ซางชัก สลบ แก้ไข้เพื่อเสมหะ อันครืดคราดอยู่ในทรวงอก แก้ไข้ลดความร้อน แก้ไอ บำรุงผมให้งอกงาม ทำเนื้อหนังให้สดชื่น แก้ไข้ที่ทำให้ร้อนใน ปวดกระบอกตา แสบร้อนตา น้ำตาไหล ขับเสมหะ (ฐานข้อมูลเครื่องยาสมุนไพร คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี, 2553)

• กระเทียมไทย
กระเทียมหัว รสร้อนฉุน สรรพคุณ แก้ไอ แก้โรคผิวหนัง กลากเกลื้อน แผลเน่าเนื้อร้ายบำรุงธาตุขับโลหิตระดู แก้โรคประสาท น้ำคันจากหัวหยอดหูแก้ปวดหูและหูอื้อ (กองการประกอบโรคศิลปะ)

• งาขี้ม่อน
งาขี้ม่อน มีปริมาณโอเมก้า 3 โอเมก้า 6 วิตามินอี ในปริมาณมาก และกรดไขมันอิ่มตัวในปริมาณน้อย (สถาบันวิจัยและพัฒนาพื้นที่สูง) ส่วนความมันของงานั้นจะบำรุงไขข้อ ผม ผิวหนังให้ชุ่มชื้นได้

• ข่าแดง
ข่าตาแดง ลักษณะเหมือนข่าใหญ่แต่เล็กกว่าเล็กน้อย โคนต้นสีแดงหล่อขึ้นใหม่แดงรสจัดกว่าข่าหลวง รสเผ็ดร้อนขม สรรพคุณ แก้ปวดท้อง แก้จุกเสียดแน่น ขับลมให้กระจาย แก้ฟกบวม แก้พิษ แก้บิดตกโลหิต แก้ลมป่วง แก้เกลื้อน แก้สันนิบาตหน้าเพลิง ตำผสมกับเกลือมะขามเปียกให้สตรีคลอดใหม่ๆ รับประทานขับเลือดขับน้ำคาวปลา (กองการประกอบโรคศิลปะ)

การทำน้ำพริกมะแขว่น สูตรดั้งเดิมมีรสเผ็ดซ่า ปัจจุบันมีการยกระดับผลิตภัณฑ์ที่นำมาทำเมนูอาหารเพื่อให้ผู้บริโภคทั่วไปสามารถเข้าถึงได้ง่ายด้วยการร่อนเม็ดออกซึ่งช่วยลดความเผ็ดซ่าจนชาลิ้นที่ผู้ที่ไม่คุ้นเคย แต่ดึงเอาความหอมที่มีอโรมา น้ำมันหอมระเหยออกมา และเพิ่มคุณค่าและมูลค่าด้วยแนวคิดรสของอาหารตามแนวคิดของแพทย์แผนไทย และแนวคิดทางวิทยาศาสตร์มาประกอบกันนำมาซึ่งผลิตภัณฑ์ที่เน้น เครื่องเทศที่มีรสเผ็ดร้อน สรรพคุณแก้ลม

ผลิตภัณฑ์น้ำพริกมะแขว่นงาขี้ม่อน

 วีดีโอการทำน้ำพริกมะแขว่นงาขี้ม่อน

วีดีโอบรรยากาศหมู่บ้านปางมะกล้วย

#LPBG #เราเชื่อว่าโลกนี้ไม่มีวัชพืช #อาหารจากภูมิปัญญาสู่โต๊ะอาหาร #บ้านปางมะกล้วย #น้ำพริกมะแขว่นงาขี้ม่อน